Okullarda 'siber zorbalığa karşı farkındalık' psikoeğitimi

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), dünya genelinde hızla artan "siber zorbalık" konusunda yeni psikoeğitim eğitim programlarını, 2022-2023 eğitim öğretim yılından itibaren okullarda tüm kademelerde hayata geçirdi.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının ilişkili kuruluşu Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından Türkiye'de yapılan saha araştırmasının, internette "siber zorbalığa" şahit olan çocukların oranının yüzde 52,2'yi bulduğunu belirledi.

AA muhabirinin, MEB Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğünün çalışmalarından derlediği bilgiye göre, okullarda "bağımlılıkla mücadele" genel başlığı altında, alkol, tütün, davranışsal bağımlılık gibi konular üzerinde rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri yürüten Bakanlık, aynı zamanda "akran zorbalığı", "siber zorbalık", "psikolojik sağlamlık" gibi konular üzerinde program ve materyaller de hazırlıyor.

Bakanlık bu kapsamda, bilinçli teknoloji kullanımı ve siber zorbalık konularında da sınıf rehberlik programları ile öğrencilerin farkındalık kazanmalarına yönelik çalışmalar yürütüyor.

Her yıl, okul ve kurumlarda rehberlik ve psikolojik danışma hizmetleri konusunda "genel hedefi" belirleyen Bakanlık, 2022-2023 eğitim öğretim yılı için bu alandaki genel hedefi "bilinçli teknoloji kullanımı" şeklinde tespit etti.

Bu kapsamda, her kademede öğrenci, öğretmen ve veliye yönelik e-broşürler hazırlandı. Hazırlanan 12 e-broşürde karekod ve link kullanılarak öğrenci, veli ve öğretmenlerin ulaşılabilecekleri 24 video ve 8 animasyon film yer aldı.

- Yeni program okullarda uygulanmaya başladı

Milli Eğitim Bakanlığı, ayrıca UNICEF ile iş birliğinde yürütülen "Zorlayıcı Yaşam Olaylarında Psikoeğitim Projesi"ni geçen yıl tamamladı. Bu kapsamda, "psikolojik sağlamlık", "okul temelli psikolojik ilk yardım", "salgın hastalık", "deprem", "sel", "yangın", "çığ", "göç", "intihar ve kayıp-yas" gibi zorlayıcı yaşam olayları ile "akran zorbalığı" ve "siber zorbalık" konularında da psikoeğitim programları hazırladı.

Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer'in yakından takip ettiği proje kapsamında hazırlanan farklı broşür, afiş ve eğitim materyallerinden oluşan setler, okullara gönderilirken, "siber zorbalığa karşı farkındalık ve baş etme psikoeğitim programları", 2022-2023 eğitim öğretim yılından itibaren okullarda uygulanmaya başladı.

Eğitim programları ile öğrencilerin teknolojinin olumlu ve olumsuz özelliklerini ayırt etmeleri, siber zorbalık kavramını tanımaları ve buna karşı uygun davranışlar geliştirmeleri amaçlandı.

Programda, "siber zorbalık olayları", "siber zorbalık araçları ve uygulamaları", "siber zorbalığın etkileri", "siber zorbalıkla baş etme stratejileri", "siber zorbalık örnek olay analizi", "siber zorbalığa karşı durma" konularında öğrencilerin gelişim özelliklerine göre etkinlikler yer aldı.

Bakanlığın ilkokul, ortaokullara ve liselere yönelik ayrı ayrı hazırladığı psikoeğitim programı, 7-9 hafta süresince uygulanıyor.

- Siber zorbalığa maruz kalan çocuklardaki davranış değişimleri

Siber zorbalık konusunda ailelerin ve öğretmenlerin farkındalık kazanmaları için hazırlanan sunum ve broşürlerde siber zorbalığa maruz kalma ihtimali bulunan çocuklardaki davranış değişimleri şöyle sıralandı:

"İnternet ya da akıllı telefon kullandıktan sonra gergin oluyor mu? Çevrim içi etkinlikleri ve cep telefonu kullanımı hakkında konuşmaya isteksiz mi? Siz yanına geldiğinizde mesajları saklıyor mu? Mesaj atmaya, oyun oynamaya ya da sosyal medya kullanımına çok fazla ya da çok az mı zaman ayırıyor? Mesajlaştıktan ya da çevrim içi olduktan sonra içine kapanık, sarsılmış, şaşkın ve üzgün görünüyor mu? Okula gitmekten ve/veya arkadaşlarıyla görüşmekten kaçınıyor mu? Önceden keyif aldığı sosyal ortamlardan kaçınıyor mu? Uyumakta zorluk çekiyor mu? Öz güveni azaldı mı?"

Broşürlerde ayrıca, siber zorbalığa maruz kalmanın bariz bir belirtisinin olmadığı ancak çocuğun davranışlarında şüphelenilen bir durum oluştuğunda sakin ve destekleyici konuşmalar yapılması ve rehber öğretmenden yardım alınması tavsiye edildi.

Veli ve öğretmenlere çocuğun siber zorbalığa maruz kalması durumunda gelen mesaj ve görüntülerin kayıt edilmesi ve saklanması, siber zorbalığın ilgili yerlere bildirilmesi, misilleme yapılmaması ve cevap verilmemesi, çocukla sağlıklı bir iletişim kurularak neler olup bittiği hakkında konuşulması, çocuğun nasıl hissettiğinin anlamaya çalışılması gibi öneriler sıralandı.

Çocuğun siber zorbalık yapması halinde ise buna son vermesinin istenmesi, aşırı tepki verilmemesi, çocuğun olumsuz davranışın sorumluluğunu alması, bu noktada yanında olduğunun hissedilmesi, eğitim, iletişim ve ilgi ile çocuğa yardımcı olunması gibi bilgiler yer aldı.

- Siber zorbalığa karşı hikaye kitapları hazırlandı

Bakanlık tarafından ayrıca ilkokul öğrencilerinin siber zorbalığa karşı bilinçlenmelerini artırmak amacıyla "İkizlerin Hikayesi" ve "Kahramanın Maceraları" isimli hikaye kitapları hazırlandı.

Bu programlar ile 16 milyona yakın öğrenci ve velisine, siber zorbalık konusunda farkındalık kazandırılması hedefleniyor.